भारतका पूर्वप्रधानमन्त्री डा. मनमोहन सिंहको ९२ वर्षको उमेरमा निधन।
-
अग्निपथ सम्बादाता
- today११ पुष २०८१
काठमाडौं, पुस १२ – भारतका पूर्वप्रधानमन्त्री तथा कांग्रेसका वरिष्ठ नेता डा. मनमोहन सिंहको ९२ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ। उनको बिहीबार राति ९:५१ बजे नयाँदिल्लीस्थित अल इन्डिया इन्स्टिच्युट अफ मेडिकल साइन्सेस (AIIMS) मा निधन भएको हो। भारतीय सञ्चार माध्यमका अनुसार लामो समयदेखि अस्वस्थ रहेका सिंहलाई बिहीबार साँझ स्वास्थ्य समस्या आएपछि अस्पताल भर्ना गरिएको थियो।
डा. सिंह भारतको दुई कार्यकाल (२००४-२०१४) प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी सम्हाल्ने पहिलो सिख नेता थिए। उनको कार्यकालमा भारतले आर्थिक, सामाजिक र अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण उपलब्धि हासिल गरेको थियो।
साधारण किसान परिवारबाट अर्थशास्त्रको प्राज्ञसम्मको यात्रा
सेप्टेम्बर २६, १९३२ मा अविभाजित भारतको पञ्जाब प्रान्तमा एक साधारण किसान परिवारमा जन्मिएका डा. सिंहले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा पीएचडी गरेका थिए। उनले १९९१ मा भारतलाई आर्थिक उदारीकरणको बाटोमा डोर्याउँदै देशलाई तत्कालीन आर्थिक संकटबाट बाहिर निकालेका थिए। शासन र नेतृत्वमा लामो अनुभव उनले १९७१ मा वाणिज्य मन्त्रालयको आर्थिक सल्लाहकारको रूपमा आफ्नो करियर सुरु गरेका थिए। त्यसपछि उनले अर्थ मन्त्रालयका मुख्य आर्थिक सल्लाहकार, सचिव, योजना आयोगका उपाध्यक्ष, भारतीय रिजर्भ बैंकका गभर्नर, प्रधानमन्त्रीका आर्थिक सल्लाहकार र विश्वविद्यालय अनुदान आयोगको अध्यक्षजस्ता महत्त्वपूर्ण पदहरूमा काम गरे। १९९१ देखि १९९६ सम्म उनले अर्थमन्त्रीका रूपमा भारतमा आर्थिक सुधार कार्यक्रम लागू गर्दै देशको आर्थिक विकासका लागि ऐतिहासिक कदम चाले।
राजनीतिक योगदान
डा. सिंह १९९१ मा पहिलो पटक राज्यसभा सदस्य बने। सन् १९९८ देखि २००४ सम्म विपक्षका नेता रहे। २००४ को आमनिर्वाचनपछि भारतको प्रधानमन्त्रीको रूपमा नियुक्त भएका उनले आफ्नो नेतृत्वमा थुप्रै सामाजिक र आर्थिक सुधार कार्यान्वयन गरे। उनको कार्यकालमा लागू भएका राष्ट्रिय ग्रामीण रोजगार ग्यारेन्टी ऐन (NREGA), सूचना अधिकार ऐन (RTI) र भारत-अमेरिका परमाणु सम्झौताले देशको सामाजिक र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धलाई मजबुत बनायो।
पुरस्कार र सम्मान
उनलाई १९८७ मा पद्म विभूषणबाट सम्मान गरिएको थियो। डा. सिंहलाई एक इमानदार नेता, प्राज्ञिक अर्थशास्त्री, र दुरदर्शी सुधारकको रूपमा स्मरण गरिन्छ। डा. सिंहको निधनसँगै भारतीय राजनीति र अर्थशास्त्रमा एउटा युगको अन्त्य भएको छ। विश्वभरका नेताहरूले उनको योगदानको स्मरण गर्दै श्रद्धाञ्जली अर्पण गरेका छन्।
तस्बिर स्रोत: टाइम्स अफ इन्डिया
