चीनबाट नेपालमा अत्यधिक लसुन आयात, भारततर्फ तस्करी भइरहेको शङ्का
-
कुन्दन कुमार साह
- today२० माघ २०८१
वीरगञ्ज । चालु आर्थिक वर्षको पहिलो ६ महिनामा चीनबाट नेपालमा लसुनको आयात उच्च दरमा वृद्धि भएको छ । पछिल्लो पाँच आर्थिक वर्षको तुलनामा यस अवधिमा सबैभन्दा बढी लसुन नेपाल भित्रिएको तथ्याङ्क भन्सार विभागले सार्वजनिक गरेको छ ।विभागका अनुसार चालु आर्थिक वर्षको ६ महिनामा मात्रै चीनबाट ६ अर्ब १८ करोड ३९ लाख २९ हजार रुपैयाँ बराबरको ४ करोड ६९ लाख ३९ हजार किलो लसुन नेपालमा आयात भएको छ । सामान्यतया चीनबाट वार्षिक ५० करोडदेखि १ अर्ब रुपैयाँ बराबरको लसुन आयात हुने गरे पनि यस पटकको अत्यधिक मात्राको आयात शङ्कास्पद मानिएको छ ।व्यवसायीहरूका अनुसार, चीनबाट भित्रिएको लसुन खुला सीमाको फाइदा उठाउँदै भारत तर्फ तस्करी हुने गरेको छ । चीनबाट नेपालमा लसुनको आयात अत्यधिक बढ्नुको मुख्य कारण भारतमा उत्पादन कमी भई मूल्य वृद्धि हुनु हो ।
भारतमा प्रतिकिलो लसुनको मूल्य ४ सय भारतीय रुपैयाँ (नेपाली ६३९.८५ रुपैयाँ) पुगेको छ, जबकि चीनमा सोही लसुन प्रतिकिलो करिब १५० देखि १६५ रुपैयाँ मात्र पर्छ । ढुवानी भाडासहित चीनबाट ल्याएको लसुन नेपालमा करिब १८० देखि १९० रुपैयाँ प्रतिकिलो पर्छ ।नेपालमा भित्र्याइएको लसुन अनौपचारिक रूपमा भारत तस्करी गर्दा प्रति किलो करिब ३ सय रुपैयाँसम्मको नाफा हुने भएकाले आयात अत्यधिक परिमाणमा वृद्धि भएको व्यवसायीहरूको भनाइ छ ।चालु आर्थिक वर्षको ६ महिनामा चीनबाट लसुन आयात हुँदा नेपाल सरकारले भन्सार महसुलबाट १ अर्ब ५९ करोड ६१ लाख रुपैयाँ राजस्व असुल गरेको छ । गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा सो मात्र ५७ करोड ४० लाख रुपैयाँ मात्र थियो ।
भारत तस्करी भइरहेको लसुन सीमा क्षेत्रमा पटक–पटक बरामद भइरहेको छ । केही साताअघि मात्रै भारतको मोतिहारी क्षेत्रमा भारतीय प्रहरीले करिब ७ सय मेट्रिक टन चिनियाँ लसुन बरामद गरेको थियो । त्यस्तै, जोगबनी नजिकै भारतीय सीमा सुरक्षा बल (एसएसबी) ले १४८ र ३७५ किलो लसुन नियन्त्रणमा लिएको थियो ।भन्सार विभागका सूचना अधिकारी मुक्तिप्रसाद श्रेष्ठका अनुसार, पछिल्लो असोज महिनादेखि चीनबाट अस्वाभाविक रूपमा लसुन आयात भइरहेको देखिएको छ । “यसको कारण पत्ता लगाउन विभागले सूक्ष्म अध्ययन गरिरहेको छ,” उनले भने ।चीनबाट अत्यधिक मात्रामा लसुन आयात हुनु र भारततर्फ तस्करी बढ्नु नेपालको आयात-निर्यात नीतिमा पुनर्विचार गर्नुपर्ने सङ्केत मानिएको छ ।
